Spłata kredytu hipotecznego za dziecko, zaciągniętego wraz z nim, nie stanowi darowizny

Wyrokiem z dnia 30 listopada 2016 roku Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrzył skargę kasacyjną złożoną przez podatniczkę, która zobowiązana była do uiszczenia podatku od darowizny. W ocenie organu podatkowego, darowiznę stanowiło częściowe spłacenie przez rodziców podatniczki kredytu hipotecznego, który został przez nią zaciągnięty wspólnie z rodzicami. NSA w sposób precedensowy ocenił przedstawioną zagadnienie prawne.

Przeciwko podatniczce toczyło się postępowanie podatkowe dotyczące nieujawnionych źródeł przychodu. W trakcie przesłuchania zeznała do protokołu, iż w 2007 roku zaciągnęła wraz z rodzicami kredyt hipoteczny na zakup mieszkania, którego została jedyną właścicielką. Na podstawie zeznań podatniczki oraz jej matki ustalono, że kredyt hipoteczny został spłacony w 2/3 przez ojca kobiety. Ponadto podatniczka wskazała, że nie musiała oddawać ojcu pieniędzy, które ten przeznaczył na regulowanie rat, lecz nie traktowała spłaty jako darowizny czy pożyczki, dlatego tez nie dokonała stosownego zgłoszenia do urzędu skarbowego. Organ podatkowy uznał, iż skoro nabycie przez podatniczkę mieszkania zostało finansowe kredytem hipotecznym, który był spłacany z majątku wspólnego jej rodziców, a rodzice nie nabyli własności tego mieszkania, to w majątku podatniczki nastąpił przyrost mienia, a spłata kredytu stanowiła darowiznę, od której nie został zapłacony podatek.

Zgodnie z brzmieniem art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 roku o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn. Dz. U. z 2016 r. poz. 205 z późn. zm.), przedmiotem podatku od spadków i darowizn jest nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy lub praw majątkowych tytułem między innymi darowizny. Z kolei art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego stanowi, iż przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku. Powołując się na powyższe przepisy, Dyrektor Izby Skarbowej jako organ odwoławczy stwierdził, iż okoliczność darowizny nie może być w niniejszym postępowaniu skutecznie podważona.

Podatniczka wniosła do WSA skargę, w której podniosła, iż jej ocenie częściowa spłata kredytu przez ojca nie podlega obowiązkowi podatkowemu. Ponadto zaznaczyła, że nie musi oddać spłaconych środków z kredytu, lecz ciąży na niej odpowiedzialność solidarna dłużników i w okresie do przedawnienia wierzyciel który spłacił dług ma wobec skarżącej roszczenie o zapłatę. WSA wyrokiem z dnia 11 czerwca 2014 roku oddalił skargę podatniczki.

Na skutek wniesionej przez podatniczkę skargi kasacyjnej Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zaskarżony wyrok oraz decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy, stwierdzając, że:

„W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego celną jest zatem teza, że spłata kredytu przez rodziców, którzy są współkredytobiorcami, solidarnie zobowiązanymi z córką (skarżącą) z tytułu umowy kredytowej do spłaty zadłużenia, nie jest darowizną rodziców dla córki. Nie spowoduje więc powstania u córki obowiązku podatkowego, bo solidarna spłata kredytu nie została wymieniona w ustawie o podatku od spadków i darowizn. Jeżeli określona czynność nie została wskazana w ustawie (w tym wypadku w ustawie o podatku od spadków i darowizn), to jej dokonanie nie może powodować powstania obowiązku podatkowego. Przy czym, na ocenę tego poglądu nie ma wpływu fakt, że kredyt służy finansowaniu nabycia mieszkania jedynie przez skarżącą. Niewątpliwie, z odmienną sytuacją mielibyśmy do czynienia wówczas, gdyby skarżąca – córka – sama zaciągnęła kredyt, a potem rodzice zaczęli ten kredyt spłacać. W takiej sytuacji należałoby uznać, że mamy do czynienia z darowizną i w konsekwencji z powstałym na tym tle obowiązkiem podatkowym w świetle ustawy o podatku od spadków i darowizn. Naczelny Sąd Administracyjny podkreśla, solidarna spłata zobowiązania kredytowego i darowizna, to dwie różne czynności prawne.”

Wyrok NSA z dnia 30 listopada 2016 r. (sygn. akt II FSK 3560/14)

LINK: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/AA02ECAC82